HISTORIA SEJD

By Admin 10 Julhu 2019, 23:05:41 TLs

2.1. Istoria badak  Secretario Estadu Juventude Desportu ( SEJD ) nian

Nasaun Timor-leste hahu forma Governo defenitivu iha dia 20-de maio-2002 no iha inisiu governasaun RDTL Secretariado Estado ba Juventude no Desportu estabelese hamutuk ho Ministriu Edukasaun no Kultura tuir hare katak area servicu joventude no desportu ne’e area boot no presica strutura keta ida hodi tau matan ba ida ne’e nune’e iha 2004 hases ann tia joventude no desportu husi Ministeriu Edukasaun no kultura.kosiderasaun ne’e foti tamba populasaun barak liu mak joventude no isu joventude nian sempre tama ba area hotu inkluisaude,kultura edukasaun no emprego iha recoinesementu bo’ot katak planu dezenvolvimentu nacional tenki liga ba joventudeliu-liu ba joventude nia partisipasaun hatu’ur SEJD strutura ketak husi ministeriu edukasaun tan hare katak iha importansia boot atu programa dezemvolvimentu joventude konsentraliu-liu ba dezenvolve sensu patriotism no nacionalismo stutura organzasaun SEJD efetivamente establese iha 2002 no ho establesementu sejd konfirma interese luta ba ukun rasik an nian no estado foun ninian ba joventude konsege implementa programa barak la konsege hatan ba necesidade hotu hotu husi joven feto no mane iha area oin-oin

Dezemvolvimentu iha area joventude no desportu no desportu hetan atensaun hosi governasaun, Momento ne’eba ida ne’e hatudu hosi governasaun momento ne’eba ida ne’e hatudu husi estabelesimento ministeriu edukasaun no cultura joventude no desporto (MECJD)

Ne’ebe kaer husi senor armindo maia. Maske MECJD ninia atensaun maka’as liu ba setor edukasaun maibe hahu dadauk mos oinsa organiza lalaok dezemvolvimentu joventude no desporto hanesan ita hotu hatene katak iha organizasaun joventude barak mak moris iha resistensia nune’e mos iha tempo ukun rasik a’an.

Organizasaun joventude hirrak ne’e presiza teb-tebes atensaun hosi governo hodi contribui ba paz no estabilidade iha tempo ne’ebe governo (MECJD) mos halo parseiru ho organizasaun joventude ho karacter oin-oin liu-liu ho Concelho Nacional da Joventude Timor-Leste (CNJTL) nu’udar orgaun sumbrina ba organizasaun joventude hot-hotu

Iha parte desporto nian maske sei dauk hatudu ninia format lolos atu hahu ne’ebe programa dezemvolvimento desporto ne’e maibe hahu tau dadauk ona pasu importante iha lina kordenasaun ho organizasaun desportivas hodi hasoru iventu sira iha nacional no mos internasional tinan 2000 wainhira Timor-Leste iha hela fase tranzisaun laran hari ona Confederasaun do Desportivas de Timor-Leste (CDTL) ho objective atu halibur hotu desporto sira n’ebe komesa dadauk halibur an iha federasaun despotivas.

Hare ba volume service iha area dezemvolvimento joventude no desporto ne’ebe kada tinan aumenta nune’e mos realidade iha terenu katak ezizensia konaba actividade joventude no desporto mai hosi organizasaun joventude no federasaun desportiva sira obriga dunik MECJD

Atu separa tia servisu area joventude no desporto hosi Ministerio Edukasaun no Cultura no mos nudar instituisaun ida ho naran secrerario de estado da joventude e do desporto

Desizaun ida n’e foti mos tamba tuir realidade ktak 75% housi total populasaun iha Timor-Leste mayoria ema foinsa’e hare rezultado census populasaun 2004) ho komplexidade problema iha ne’eba desizaun hodi haketak secretario de estado da joventude e desporto (SEJD) hosi MECJD mos bazeia ba resolusaun concelho do ministru iha tinan 2003 no nomeia senor virgilho smith hanesan primerio pessoa ne’ebe asumi kargo nudar Secretario de Estado da joventude e do Desporto iha tempo ne’e nudar instituisaun nurak SEJD iha deit diresaun nacional ida ho naran diresaun nacional da joventude e desporto numero funsionario ne’ebe mak apoia iha instituisaun ida ne’e hamutuk ema 20 servicu principal ne’ebe hala’o durante tempu ne’eba mak hahu konsilida orgaun joventude ho atividade kapasitasaun no treinamentu nune’e mos hahu tau dadauk ona paltaforma politika nacional joventude durasaun servisu senhor Virgilho Smith nian to fulan maio 2005 SEJD nudar Orgaun Estado nian komesa hatudu tan pasu importante iha tempo senhor Jose Manuel Fernandes tinan 2005 wanhira simu kna’ar nudar secretario de estado da joventude e desporto hodi troka senor virgilho s,ith hare hosi postura instituisaun bele deskobre ona oinsa SEJD kontinua dezenvolvi an indtitusionalmente hodi bele atende no akomodo service tuir necessidade iha tempo ne’eba dezemvolvimento instituisional ne’e baseia ba volume service ne’ebe aumenta nune’e presiza haluan tan diresaun balun hodi bele iha mekanizmo fahe service iha lideransa senor Jose Manuel Fernandes hatur tan diresaun nacional importante (3) tolu mak hanesan (1).diresaun nacional administrasaun no finansas (DNAF) (2). Diresaun Nacional Joventude (DNJ) (3). Diresaun Nacional Desporto (DND) diresaun nacional hirak ne’e hatur tuir organogarama ne’ebe mak iha no seidauk konsekuesia hosi habela estrutura SEJD

Ne’e afeta mos ba numero funsionario no orsamento ponto importante ida mos mak SEJD ninia lina responsabilidades diretamente ba Gabinete Primeiro Ministro bazeia ba dekretu lei no.10/2005

Programa service importante ne’ebe mak SEJD durante lider husi senor Jose Manuel Fernandes hanesan hari'i centru iha distritu ha’at (4) (BOBONARO) (OE-CUSSE) (ERMERA) (MANUFAHI) continua halo kapasitasaun no treinamento lideransa ba joventude sira apoio material desporto hala’o jogo amizade iha SOE-NTT realize actividade rekretivu hanesan konserto musical no konkursus vocal group service importante tebes ne’e hatur alserse ba dezenvolvimentu instituisaun SEJD mak service hamutuk ho UNICEF hamosu ona esbosu politika nacional joventude no esbosu lei orgsnika SEJD nia rasik SEJD iha tempo ne’eba halo ona koopersaun ho banko mundial liu hosi projeitu LED fo suporta formasaun ba lideransa joventude nian suporta ba kongresu distrital CNJTL nian

No mos estudu konaba mapamento organizasaun joventude iha timor-leste lideransa senhor Jose Manuel Fernandes nudar Secretario Estado liu mos husi II (Segundo) Governo Konstituisional (fulan junu –outubro-2006 no III (terceiro) Governo Konstituisional (fulan outubro tinan 2006-fulan junu 2007) to’o ikus remata iha meaidu tinan 2007 iha tempo ne’eba actividades SEJD afetado mos hosi krize politiku no militar 2007 wainhira resultado eleisaun revela mudansa poder governasaun tuir mai

Refere ba resultado eleisaun parlamentar 2007 Prezidente Republika Jose Ramos Horta fo poder ba governo AMP aliansa maioria Parlamentar hodi lidera governasaun ne’e tuir mandato Konstituisional Republika Demokratika de Timor-Leste

Governo AMP forma husi partido politiku (5) lima mak hanesan CNRT,PD,ASDT, no UNDERTIL ne’ebe hetan mayoria iha kadeira parlamento nacional nune’e hahoris governasaun ne’e hodi ukun durante tinan(5) lima nia laran IV goveno konstituisional ne’e forma iha fulan agosto 2007 IR. MIGUEL M.G MANETELU simu kna’ar nudar Secretario de Estado da Joventude e Desporto ba periode 2007-2012 no simu pose iha 12 de agosto de 2007 husi sua exellencia Prezidente da Republika

Secretaio Estado IR.MIGUEL M.G MANETELU hetan fiar husi governo AMP ba kaer portfolio joventude no desporto ih 2007 tempo ida ne’ebe dezafia tebes ba lider sira se mak kaer ukun konaba saida iha timor-leste maibe memoria instituisaun balun sei existi iha lideransa sira liiu ba iha area joventude no desporto memoria instituisional importante ne’ebe hatudu daln ba kontinuasaun lideransa SE. MANETELU nia mak esbosu politko nacional joventude no esbosu lei organiku SEJD wainhira SE. MANETELU komesa hala’o o nia kna’ar iha edfisio SEJD

Villa-verde dili hahu buka atu kompriende no hatene instituisaun refere lia hosi troka imprensions ho funsionario sira ho nune’e mak bele hatene situasaun servisu iha SEJD laran no prepara planu asaun annual bazeia ba politika IV Governo Konstituisonal konaba areas joventude no desporto.